Geçen hafta yapılan Yatırım Ortamını Güzelleştirme Kurulu’nda (YOİKK) görüşülen esnek çalışmayla ilgili düzenleme netleşmeye başladı. Edinilen bilgiye nazaran, esnek çalışmada atılması planlanan birinci adım muhakkak periyodik iş kontratının kolaylaştırılması olacak. Buna nazaran planlanan modelde, bir yahut iki yıla kadar yapılacak iş mukavelelerinde “bir projenin tamamlanması” üzere somut bir münasebet aranmayacak. Bir münasebet olmaksızın, makul müddetli mukaveleyle çalışan istihdam edilebilecek.
YASA DEĞİŞİKLİĞİ ÇALIŞILIYOR
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın başkanlığında 13 Ağustos’ta özel bölüm ve kamunun iştirakiyle yapılan YOİKK toplantısı sonrası yapılan açıklamada, “Uzaktan, kısmi ve süreksiz periyodik çalışma ile platform çalışması üzere yeni jenerasyon esnek çalışma modellerine dair mevzuat değişikliği gereksinimlerinin iş dünyası gerekleri ve iş-özel hayat istikrarı gözetilerek belirlenmesi hareketiyle ilgili değerli ilerlemelerin kaydedildiği lisana getirilmiştir” denilmişti. Bu kapsamda belli vadeli iş mukavelesiyle ilgili yasa değişikliği çalışılıyor. Dünya örneklerine de bakıldı ve mevzuyla ilgili başka ülkelerin mevzuatları YOİKK toplantısına sunuldu.
OBJEKTİF ŞART KOŞULU KALKACAK
Belirli periyodik iş kontratı, 4857 sayılı İş Kanunu’nda yer alıyor. Yasaya nazaran, makul müddetli iş mukavelesi yapılabilmesi için “belli bir işin tamamlanması yahut makul bir olgunun ortaya çıkması üzere objektif koşullar” aranıyor. Objektif şartlar olmaksızın muhakkak periyodik iş mukavelesi imzalanamıyor, bu türlü bir mukavele varsa da “belirsiz süreli” kabul ediliyor. Planlanan ve YOİKK’te verilen bilgiye nazaran ise, objektif şart kaidesi bu çeşit mukaveleler için kısmi olarak kaldırılacak.
BELLİ BİR MÜDDETE KADAR OLANLAR İÇİN GEÇERLİ
Yetkililer, objektif şart kaidesinin aşikâr bir süreyi aşan kontratlar için aranacağını belirtiyor. Buna nazaran örneğin, iki yıla kadarki makul vadeli iş mukavelelerinde koşul aranmayacak. Bu kontratlar bir kere de yenileme hakkına sahip olacak. Lakin iki yıldan daha uzun vadeli olan kontratlarda, “belli bir işin tamamlanması, bir projenin olması gibi” şartlar aranabilecek. Belli müddetli iş mukavelesi, çok geçerli bir neden olmadan zincirleme olarak dörtten fazla da yapılamayacak. Fakat bu sayının değişebileceği söz ediliyor. “İki yıl” sonunun bir yıl da olabileceği, bu hususta kesin kararın verilmediği vurgulanıyor.
HEDEF GENÇ NÜFUS
YOİKK’te yapılan sunumlarda, düzenlemenin hedefinin genç nüfus olduğu belirtildi. 2023 yılı itibariyle 15-24 yaş ortasında 800 binden fazla işsiz bulunduğu vurgulanırken, bu mukavelelerle gençlerin istihdama daha kolay katılmasının hedeflendiği ve kayıtdışının da bu yolla düşürülebileceği tabir edildi.
BELİRLİ PERİYODİK ÇALIŞMANIN ÖZELLİKLERİ
BELİRLİ periyodik iş kontratlarında sözleşme bitiminde iş bağı otomatik olarak sona eriyor. Ana kural olarak yargıda işe iade süreci kelam konusu olmuyor, kıdem tazminatı hakkı da doğmuyor. Muhakkak müddetli iş mukavelesi ile çalıştırılan personel, ayırımı haklı kılan bir neden olmadıkça, salt iş kontratının vadeli olmasından ötürü bilinmeyen müddetli iş kontratıyla çalıştırılan emsal çalışana nazaran farklı sürece tâbi tutulamıyor. Emsal emekçi, işyerinde tıpkı yahut gibisi işte bilinmeyen müddetli iş mukavelesiyle çalıştırılan emekçi olarak kabul ediliyor.